به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تسریر، بر اساس گزارش موسسه ملی بهداشت روان (NIMH)، اسکیزوفرنی یک بیماری نسبتاً غیرمعمول است که حدود ۰.۲۵٪ تا ۰.۶۴٪ افراد را درگیر می‌کند. این بیماری می تواند تأثیر عمیقی بر روی زندگی فرد و همچنین اطرافیان او داشته باشد.
علائم اسکیزوفرنی معمولاً در اواخر نوجوانی و اوایل ۳۰ سالگی بروز می یابد. این بیماری در مردان زودتر از زنان بروز پیدا می کند. هر چند در بعضی موارد، فرد از کودکی شروع به نشان دادن رفتارهای غیرمعمول می کند. اما این موارد فقط با افزایش سن به شکل قابل توجهی بروز می یابند. در افراد دیگر، علائم اسکیزوفرنی ممکن است به طور ناگهانی ظاهر شود.
اسکیزوفرنی یک بیماری مادام العمر است، اما روش های درمانی می تواند به مدیریت علائم آن کمک کنند. در این مقاله علل و علائم اسکیزوفرنی و همچنین برخی از گزینه های درمانی موجود بررسی خواهد شد.
علائم اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی افراد مختلف را از طرق مختلف تحت تأثیر قرار می دهد. اما برخی از علائم شایع تر هستند. این علائم شامل موارد زیر است:
- صحبت های گیج کننده که درک آن برای دیگران سخت است
- عدم بیان چهره ای
- عدم بیان احساسات
- کمبود انگیزه
- مشکل در تمرکز
- روان پریشی، اوهام و توهم
قبل از بروز این علائم، فرد ممکن است رفتارهای زیر را بروز دهد:
- بی نظمی
- عصبی بودن
- عدم تمرکز
سایر علائم اسکیزوفرنی
۱) هذیان
فردی که دچار توهم می شود ممکن است فکر کند چیزی درست است در حالیکه هیچ دلیل محکمی برای آن وجود ندارد. به عنوان مثال وی ممکن است معتقد باشد که:
- او شخص بسیار مهمی است.
- کسی او را تعقیب می کند.
- دیگران در تلاشند تا او را از راه دور کنترل کنند.
- او قدرت یا توانایی فوق العاده ای دارد.
۲) توهم
برخی از افراد توهم را تجربه می کنند. رایج ترین نوع توهم شنیدن صدا است. اما توهم می تواند تمام حواس فرد را تحت تاثیر قرار دهد. به عنوان مثال ممکن است فرد چیزهایی را که واقعاً در آنجا نیستند ببیند، احساس کند، بچشد یا بو کند.
۳) تفکر و گفتار گیج کننده
تفکرات و صحبت های یک شخص ممکن است بدون دلیل منطقی از موضوعی به موضوع دیگر تغییر کند. بنابراین ممکن است دنبال کردن حرفی که شخص سعی در گفتن آن دارد دشوار باشد. همچنین ممکن است مشکلات حافظه و مشکل در درک و استفاده از اطلاعات نیز وجود داشته باشد.
۴) علائم دیگر
علائم ذکر شده در بالا همچنین می تواند در موارد زیر تأثیر بگذارد:
- انگیزه:
فرد ممکن است از فعالیت‌های روزمره، از جمله مراقبت از خود غافل شود. وی ممکن است کاتاتونی (روان گسیختگی) را نیز تجربه کند، که در طی آن به سختی قادر به صحبت یا حرکت است. - بیان عاطفی:
ممکن است فرد به مناسبت های ناراحت کننده یا شاد پاسخ نامناسب دهد یا اصلاً پاسخ ندهد. - زندگی اجتماعی:
ممکن است فرد احتمالاً از ترس اینکه شخصی قصد آسیب رساندن به او را دارد، از اجتماع کناره گیری کند و منزوی شود. - برقراری ارتباط:
الگوی فکری و گفتار غیرمعمول فرد می تواند ارتباط با دیگران را برای او دشوار کند.
بسیاری از افراد مبتلا به اسکیزوفرنی درک نمی کنند که حالشان خوب نیست. توهمات و هذیان‌ها برای شخصی که آن را تجربه می کند کاملا واقعی به نظر می رسد. این موضوع می تواند متقاعد کردن فرد برای استفاده از دارو را دشوار کند.
ممکن است آن ها از عوارض جانبی دارو ترس داشته باشند یا اعتقاد داشته باشند که دارو به آن ها آسیب می رساند. اسکیزوفرنی معمولاً در اواخر نوجوانی یا سنین بالاتر ظاهر می شود، اما می تواند کودکان را نیز درگیر کند.
علل بروز علائم اسکیزوفرنی
طبق اظهار NIMH، اسکیزوفرنی هنگامی ایجاد می شود که عوامل ژنتیکی و محیطی خاصی با هم ترکیب شوند. به عنوان مثال عوامل زیر همگی می‌توانند در پیشرفت اسکیزوفرنی نقش داشته باشند:
۱) وراثت ژنتیکی
اگر در خانواده ای سابقه اسکیزوفرنی وجود نداشته باشد، احتمال ابتلا به آن کمتر از ۱٪ است. با این حال، اگر بیماری در یکی از والدین تشخیص داده شود، خطر افزایش می یابد.
۲) عدم تعادل شیمیایی در مغز
به نظر می رسد اسکیزوفرنی زمانی ایجاد می شود که عدم تعادل یک انتقال دهنده عصبی به نام دوپامین و احتمالاً سروتونین در مغز وجود داشته باشد.
۳) فاکتورهای محیطی
عوامل محیطی که ممکن است خطر اسکیزوفرنی را افزایش دهند عبارتند از:
- ضربه هنگام تولد
- سوء تغذیه قبل از تولد
- عفونت های ویروسی
- عوامل روانی – اجتماعی مانند آسیب روحی
۴) داروهای خاص
در سال ۲۰۱۷ دانشمندان شواهدی یافتند که نشان می دهد برخی از مواد موجود در گیاه شاهدانه می توانند احتمال بروز اسکیزوفرنی را در افراد مستعد به این عارضه تحریک کنند. با این حال برخی دیگر اظهار داشته اند که ابتلا به اسکیزوفرنی باعث می شود که فرد به احتمال زیاد از شاهدانه استفاده کند.
درمان اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی یک بیماری مادام العمر است. اما روش های درمانی موثر می توانند به فرد کمک کنند تا علائم آن را کنترل کند، از عود بیماری جلوگیری کرده و از بستری شدن در بیمارستان جلوگیری کند. هر فرد تجربه متفاوتی خواهد داشت و پزشک گزینه های درمانی را متناسب با هر فرد تنظیم می کند.
برخی از روش های درمانی بالقوه عبارتند از:
- داروهای ضد روان پریشی:
اگر فرد داروهای تزریقی را انتخاب کند، این موارد می توانند برای استفاده روزمره یا کمتر استفاده شوند. گاهی حتی ممکن است تا ۳ ماه بین تزریق ها فاصله بیفتد (بسته به دارو.) - مشاوره:
این مورد می تواند به فرد کمک کند تا مهارت های مقابله با بیماری را پیدا کند و اهداف زندگی خود را دنبال کند. - مراقبت ویژه هماهنگ شده:
این روش ترکیبی از روش های درمانی شامل دارو، مشارکت خانواده و خدمات آموزشی را در یک رویکرد جامع ادغام می کند.
گفته می شود بسیاری از این داروها دارای عوارض جانبی از جمله علائم عصبی و افزایش وزن هستند. داروهای جدیدتر ممکن است عوارض جانبی کمتری داشته باشند. برای فرد ضروری است که حتی اگر علائم بهبود یابد، برنامه درمانی خود را ادامه دهد. اگر فردی مصرف دارو را متوقف کند، علائم ممکن است دوباره برگردند.
انواع اسکیزوفرنی
در گذشته، متخصصان بهداشت به انواع مختلفی از اسکیزوفرنی مانند اسکیزوفرنی پارانوئید و اختلال اسکیزوافکتیو اشاره می کردند. اما این طبقه‌بندی‌ها اکنون دیگر مورد استفاده قرار نمی گیرند.
تشخیص علائم اسکیزوفرنی
هیچ آزمایش تشخیصی برای ارزیابی اسکیزوفرنی وجود ندارد. پزشک با مشاهده چگونگی رفتار فرد این عارضه را تشخیص می دهد. وی همچنین در مورد سابقه سلامت جسمی و روانی فرد از او سوال خواهد کرد. با این اوصاف، پزشک ممکن است برخی آزمایش‌ها را برای رد سایر علل احتمالی علائم مانند تومور، آسیب مغزی یا بیماری های روانی دیگر مانند اختلال دو قطبی توصیه کند.
معیارهای تشخیص علائم اسکیزوفرنی
برای تشخیص اسکیزوفرنی، پزشک از معیارهای راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی استفاده می کند. این راهنما معیارهایی را برای تشخیص طیف وسیعی از شرایط سلامت روان ارائه می دهد.
بر اساس این معیارها، فرد باید حداقل دو مورد از علائم زیر را به مدت یک ماه داشته باشد:
- هذیان
- توهم
- گفتار بی نظم
- رفتار کاملاً بی نظم یا کاتاتونیک
- علائم منفی مانند عدم صحبت کردن، بی احساسی، یا عدم انگیزه
بیماران احتمالا در عملکرد خود در مدرسه یا محل کار، تعامل با دیگران یا انجام کارهای مربوط به مراقبت از خود دچار اختلال قابل توجهی شوند، و باید علائمی داشته باشند که به مدت ۶ ماه یا بیشتر ادامه داشته باشد. همچنین علائم نباید به دلیل مشکلات سلامتی دیگر، داروهای تجویز شده یا استفاده از مواد دیگر باشد.
نتیجه‌گیری
اسکیزوفرنی یک بیماری طولانی مدت است که می تواند تأثیر عمیقی بر توانایی فرد در زندگی داشته باشد. تأثیرات این بیماری می تواند افراد دیگر را نیز تحت تأثیر قرار دهد. درمان‌هایی برای این بیماری در دسترس است که می تواند به فرد کمک کند علائم خود را مدیریت کند. افراد مبتلا به اسکیزوفرنی باید از حمایت خانواده، دوستان و خدمات اجتماعی خود نیز بهره مند شوند.
هر کسی که از فرد مبتلا به اسکیزوفرنی مراقبت می کند می تواند با یادگیری نحوه تشخیص ابتدایی یک اپیزود، تشویق فرد به پایبندی به برنامه درمانی و همچنین حمایت از فرد از طریق تجربه به او کمک کند.
تسریر مراقب سلامتی شماست!
