علت افسردگی بعد از زایمان مادران و پدران چیست و چه درمانی دارد؟

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی تسریر، تولد نوزاد مخلوطی از احساسات بسیار قوی از هیجان و لذت تا ترس و اضطراب را به راه می‌اندازد. این اتفاق به نظر خوشایند می‌تواند منجر به چیزی شود که هیچکس انتظار آن را ندارد، افسردگی! افسردگی بعد از زایمان نشانه نقص، عدم علاقه به نوزاد یا ضعف شخصیتی نیست. بلکه تنها یک عارضه ساده زایمان است.

گاهی اوقات یک دلیل آشکار برای افسردگی پس از زایمان وجود دارد، اما نه همیشه. شما ممکن است احساس پریشانی و یا  حتی احساس گناه کنید. زیرا که شما انتظار دارید از داشتن نوزاد خوشحالی کنید.

با این حال، افسردگی پس از زایمان می‌تواند برای هر کسی اتفاق افتد و این تقصیر شما نیست. هرگز برای کمک خواستن دیر نیست. اگر فکر می‌کنید که بعد از زایمان افسرده شده‌اید، باید سریعا به روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنید.

افسردگی بعد از زایمان چیست؟

برخی از مادران بعد از تولد نوزاد، نوع شدید و طولانی مدتی از افسردگی به نام افسردگی بعد زایمان را تجربه می‌کنند. علائم افسردگی پس زایمانی، مشابه به علائم افسردگی در زمان‌های دیگر است. از نشانه های افسردگی خلق و خوی پایین، نداشتن انرژی و علاقه برای انجام کارهای روازنه و سایر علایم دیگر را می‌توان نام برد که به مدت حداقل دو هفته طول می‌کشد.

بسته به شدت افسردگی بعد از زایمان، شما ممکن است برای مراقبت از خود و نوزاد خود با مشکل مواجه شوید. ممکن است کارهای ساده و آسان برای شما سخت و دشوار به نظر آیند.

افسردگی بعد از زایمان رایج تر از تصور افراد است. مطالعه‌ای که در آن ۱۰۰۰۰ مادر با نوزاد تازه متولد شده، وجود داشتند نشان داد که حدود ۱نفر از هر ۷ مادر دچار افسردگی بعد از زایمان شده‌اند. همچنین مطالعه‌ای دیگر بیان می‌کند که افسردگی بعد از زایمان در جوامع شهری نسبت به جوامع روستایی شایع‌تر است.

در مورد فردی که دچار افسردگی بعد از زایمان است درمان به موقع می‌توان به مدیریت علائم و پیوند مادر و کودک کمک کند. افسردگی پس از زایمان درمان نشده ممکن است برای ماه‌ها یا بیشتر باقی بماند.

متن انگلیسی:

«Postnatal depression is a type of depression that many parents experience after having a baby»

ترجمه متن:

«افسردگی بعد از زایمان نوعی افسردگی است که بسیاری از مادران و پدران بعد از تولد نوزاد آن را تجربه می‌کنند»

 

افسردگی مردان بعد از زایمان یا زایمان پدری چیست؟

دیده شده است که حدود ۱۰% از پدرهای جدید نیز ممکن است افسردگی پیش از تولد یا پس از زایمان، که گاهی افسردگی بعد از زایمان پدری نامیده می‌شود و معمولا طی ۴ تا ۶ ماه پس از تولد نوزاد اتفاق می‌افتد، را تجربه کنند. ممکن است احساس خستگی یا ناراحتی، گیرافتادن، تجربه اضطراب یا تغییر در عادات معمول خوردن و خوابیدن داشته باشند.

پدرانی که بسیار جوان هستند، سابقه افسردگی، مشکل در رابطه با همسر دارند یا از نظر مالی در تلاش یا رقابت هستند، بیشترین خطر ابتلا به افسردگی بعد از زایمان را دارند. افسردگی بعد از زایمان در پدران می‌تواند نتایج منفی مشابهی بر روابط زوجین و رشد کودک داشته باشد. درمان‌ها و حمایت‌های مشابهی برای افسردگی بعد از زایمان پدران نیز موجود است.

علائم افسردگی بعد از زایمان چیست؟ (افسردگی بعد از زایمان دوم یا اول و غیره)

علائم افسردگی بعد از زایمان متنوع هستند و می‌توانند از خفیف تا شدید فرق داشته باشند.

علائم اندوه ناشی از نوزاد

علائم و نشانه‌های آن بین چند روز تا دو هفته پس از زایمان باقی می‌مانند و شامل موارد زیر است:

• نوسان خلق
• اضطراب
• غم
• تحریک پذیری
• احساس گیرافتادن
• گریه
• کاهش تمرکز
• مشکل اشتها
• مشکل خواب

افسردگی بعد از زایمان چقدر طول میکشد و علائم آن چه فرقی با اندوه نوزاد دارد؟

ممکن است در ابتدا با اندوه ناشی از نوزاد اشتباه شود، اما علائم شدیدتر و طولانی‌تر است و درنهایت ممکن است با توانایی مادر برای مراقبت از نوزاد و انجام سایر وظایف روزانه تداخل پیدا کند. علائم معمولا طی ۴ تا ۶ هفته اول بعد از زایمان شروع می‌شوند اما ممکن است زودتر، طی حاملگی، یا دیرتر، تا یک سال بعد از زایمان، نیز شروع شوند.

علائم و نشانه‌های آن شامل:

• خلق پایین یا نوسان خلق شدید
• گریه شدید و گاهی بدون علت مشخص
• دشواری در برقراری پیوند با نوزاد (احساس نزدیکی با نوزاد)
• دوری از خانواده و دوستان یا احساس طرد شدن
• از بین رفتن اشتها یا غذا خوردن بیش از حد معمول
• ناتوانی در خواب یا خوابیدن بیش از اندازه
• خستگی بسیار شدید یا فقدان انرژی
• سردرد
• دل درد یا تاری دید
• کاهش شوق یا لذت در فعالیت‌هایی مانند تفریحات معمول، غذا، مراقبت از خود و رابطه جنسی
• عصبانیت یا تحریک پذیری بیش از اندازه
• ترس از اینکه مادر خوبی نباشد
• یاس و ناامیدی
• احساس بی‌ارزشی
• خجالت
• گناه یا ناتوانی
• کاهش توانایی خوب فکر کردن
• تمرکز کردن
• یادگیری
• حافظه یا تصمیم گیری
• بی‌قراری
• حملات شدید اضطراب یا پانیک
• تفکرات آسیب به خود یا نوزاد و تفکرات تکرار شونده مرگ یا خودکشی.

علائم و نشانه های سایکوز پس از زایمان

کسی که دچار سایکوز پس از زایمان است، شرایط نادری که معمولا طی هفته اول پس از زایمان دیده می‌شود، علائم و نشانه‌های شدیدی دارد که شامل:

• گیجی و عدم آگاهی
• توهم و هذیان (یعنی حس کردن چیزهایی که وجود ندارند یا داشتن تفکری که غیرواقعی است)
• اختلالات خواب
• امتناع از غذا خوردن
• تفکرات وسواسی یا ترس نسبت به نوزاد
• انرژی و پرخاشگری زیاد
• توهم توطئه و تلاش برای آسیب به خود و نوزاد.

علت افسردگی بعد از زایمان سزارین و طبیعی چیست؟

علل جسمانی و روحی هر دو در افسردگی بعد از زایمان نقش ایفا می‌کنند:

• تغییرات جسمانی: بعد از تولد فرزند کاهش چشمگیر هورمون‌ها (استروژن و پروژسترون) در بدن می‌تواند منجر به این بیماری شود. سایر هورمون‌های ساخته شده توسط غده تیروئید نیز ممکن است سریعا افت پیدا کنند که می‌تواند باعث احساس خستگی، تنبلی و افسردگی شود.
• علل روحی: هنگامی که مادر دچار محرومیت از خواب می‌شود ممکن است برای مدیریت حتی مشکلات کوچک دچار مشکل شود؛ بنابراین ممکن است درمورد توانایی خود برای مراقبت از کودک اضطراب داشته باشد. ممکن است شوق کمتری داشته باشد و با احساس هویت خود درگیر باشد یا احساس کند کنترل زندگی خود را از دست داده است. ممکن است از تغییرات جسمی بعد از زایمان احساس بدی داشته باشد هرکدام از این موارد می‌تواند منجر به افسردگی بعد از زایمان شود.

هر مادری پس از زایمان می‌تواند افسردگی بعد از زایمان را بعد از تولد هر بچه، نه فقط بچه اول، تجربه کند. با این حال خطر ابتلا درصورتیکه فرد ریسک فاکتورهای زیر را داشته باشد، بیشتر است:

• سابقه افسردگی، چه در دوران بارداری چه زمان‌های دیگر، داشته باشد.
• دچار اختلال دو قطبی باشد.
• در بارداری قبلی دچار افسردگی پس از زایمان شده باشد.
• در میان اعضا خانواده کسی دچار افسردگی یا سایر بیماری‌های خلقی باشد.
• حوادث پراسترس، مانند عوارض بارداری و زایمان (ازجمله بی‌اختیاری ادرار، کم خونی، تغییرات فشار خون و تغییرات متابولیسم)
• بیماری یا از دست دادن کار در سال گذشته را تجربه کرده باشد.
• مشکلات مربوط به شیردهی
• مشکلات سلامتی یا نیازهای خاص نوزاد
• مادر دارای دوقلو، سه قلو یا سایر چنرقلویی‌ها باشد.
• مشکلاتی در روابط با همسر یا افراد مهم دیگر داشته باشد.
• سیستم حمایتی ضعیفی داشته باشد.
• مشکلات مالی داشته باشد.
• بارداری بدون برنامه‌ریزی یا ناخواسته باشد.

تشخیص افسردگی بعد از زایمان (تست افسردگی پس از زایمان)

روانشناس و یا پزشک معمولا با بیمار در مورد احساسات، تفکرات و سلامت روحی صحبت می‌کند تا بتواند بین موارد کوتاه مدت اندوه ناشی از نوزاد پس از زایمان و موارد شدیدتر که دچار افسردگی هستند افتراق دهد.

فرد نباید خجالت زده شود زیرا افسردگی بعد از زایمان شایع است. لازم است علائم را با پزشک درمیان بگذارد تا پزشک بتواند برنامه درمانی مفیدی برای وی طراحی کند. برای بررسی، پزشک احتمالا تست علائم افسردگی انجام می‌دهد که شامل پاسخ به پرسشنامه است، برای تشخیص کم کاری تیروئید یا کم خونی که می‌توانند در علائم و نشانه‌های بیمار دخیل باشند، تست‌های خونی می‌گیرد و تست‌های دیگری برای رد کردن سایر علل علائم بیمار انجام می‌دهد.

تفاوت افسردگی بعد از زایمان با اندوه ناشی از نوزاد و سایکوز پس از زایمان چیست؟

بسیاری از مادران جدید پس از تولد نوزاد “اندوه ناشی از نوزاد” پس از زایمان را تجربه می‌کنند که معمولا شامل نوسان خلق، حملات گریه، اضطراب و به سختی خوابیدن می‌شود. اندوه ناشی از نوزاد معمولا طی اولین روزهای بعد از زایمان است و نهایتا تا دو هفته باقی می‌ماند.

به ندرت یک اختلال خلق بسیار شدید که “سایکوز پس از زایمان” نامیده می‌شود نیز ممکن است پس از تولد نوزاد ایجاد شود. سایکوز پس از زایمان ممکن است منجر به تفکرات یا رفتارهای تهدیدکننده زندگی شود و به درمان فوری نیاز دارد. همچنین کم کاری تیروئید و کم خونی می‌توانند علائم و نشانه‌هایی مشابه با افسردگی بعد از زایمان ایجاد کنند.

متن انگلیسی:

«If at any point you have thoughts of harming yourself or your baby, immediately seek help from your partner or loved ones in taking care of your baby»

ترجمه متن:
«اگر افکار آسیب به خود یا آسیب به نوزاد را دارید، سریعا از همسر (همراه) خود کمک بخواهید و نوزاد را به دست عزیزان خود بسپرید»

 

درمان افسردگی بعد از زایمان چیست؟

مدت زمان درمان و بهبود متفاوت است و به شدت افسردگی و نیازهای فرد بستگی دارد. اگر بیمار دچار کم‌کاری تیروئید یا هر بیماری زمینه‌ای باشد، پزشک آن بیماری را درمان می‌کند و یا بیمار را به متخصص مربوطه ارجاع می‌دهد.

۱. درمان اندوه ناشی از نوزاد چیست؟

این حالت معمولا خود به خود طی چند روز تا نهایتا یک یا دو هفته برطرف می‌شود. در این زمان:

• تا می‌توانید استراحت کنید.
• کمک‌های خانواده و دوستان را بپذیرید.
• با مادران جدید دیگر ارتباط برقرار کنید.
• از الکل و داروهای مخدر و روان گردان که می‌توانند نوسان خلق را بدتر کنند دوری کنید.

۲. افسردگی بعد زایمان گرفتم چیکار کنم؟ (مشاوره)

افسردگی پس از زایمان اغلب با روان درمانی (که به آن گفتگو درمانی یا مشاوره سلامت روانی نیز می‌گویند)، دارودرمانی یا هردو درمان می‌شود:

صحبت درمورد نگرانی‌ها با یک روان درمانگر می‌تواند کمک‌کننده باشد. از طریق درمان فرد می‌تواند راه‌های بهتری برای روبرو شدن با احساساتش، حل مشکلاتش، قرار دادن اهداف حقیقی و پاسخ مثبت به شرایطی که اتفاق می‌افتد، پیدا کند. گاهی خانواده درمانی یا رابطه درمانی نیز کمک‌کننده است.

۳. برای افسردگی بعد از زایمان چه بخوریم؟ (دارو افسردگی بعد از زایمان)

روانپزشک ممکن است داروی ضدافسردگی پیشنهاد کند. اگر مادر شیردهی دارد، هر دارویی مصرف کند وارد شیر می‌شود. با این حال اغلب ضدافسردگی‌ها می‌تواند طی شیردهی با خطر کم عارضه برای نوزاد، استفاده شوند. لازم است بیمار در مورد تعیین میزان خطرات بالقوه در مقایسه با فواید داروی پیشنهادی با پزشک همکاری کند.

طبق مطالعات در بین ضدافسردگی‌ها سه حلقه‌ای‌ها (TCA) مانند ایمی پرامین و نورتریپتیلین کم خطرترین داروها برای نوزاد هستند، البته اگر فردی دچار مشکلات قلبی، صرع یا افسردگی شدید با تفکرات خودکشی باشد نمی‌تواند از این دسته دارویی استفاده کند و برای این افراد معمولا مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) مانند پاروکستین و سرترالین تجویز می‌شود.

مقادیر پاروکستین و سرترالین که در نهایت وارد شیر می‌شود بسیار کم است. با درمان مناسب علائم افسردگی بعد از زایمان معمولا بهبود می‌یابد. در برخی موارد، افسردگی پس از زایمان می‌تواند ادامه یابد و مزمن شود. مهم است که درمان را حتی پس از اینکه احساس بهبود داشتید ادامه دهید زیرا قطع زودتر از موعد می‌تواند منجر به عود شود.

۴. درمان گیاهی افسردگی بعد از زایمان (مثلا دمنوش برای افسردگی بعد از زایمان)

برای درمان اختلالات روانی به دنبال روش‌های سنتی و گیاهی نباشید. قبل از به کار گیری هر روش غیر پزشکی، حتما با روانپزشک یا روانشناس مشورت کنید. منتظر درمان این اختلال روانی با روش‌های سنتی و دعا برای افسردگی بعد از زایمان نباشید! اقدام پزشکی اهمیت زیادی دارد.

۵. درمان افسردگی بعد از زایمان سزارین با طبیعی فرق دارد؟

فرقی نمی‌کند روش زایمان کدامیک باشد. افسردگی بعد از زایمان می‌تواند عارضه‌ی زایمان به هر شکلی باشد. درمان این مشکل خط مشابهی دارد و به ترتیب از هر روش درمانی برای بهبود این مشکل استفاده می‌شود.

۶. درمان سایکوز پس از زایمان

این حالت به درمان فوری و معمولا در بیمارستان، نیاز دارد.

• داروها:

• درمان می‌تواند شامل ترکیبی از داروها، ازجمله آنتی سایکوزها، تثبیت کننده‌های خلق و بنزودیازپین‌ها، باشد.

• درمان الکتروشوک (ECT):

• اگر افسردگی بعد از زایمان شدید باشد و بیمار دچار سایکوز پس از زایمان شود، درصورتیکه علائم بیمار به داروها جواب ندهد می‌توان از ECT استفاده کرد. ECT پروسه‌ای است که تحت بیهوشی عمومی و بعد از تجویز ریلکس کننده‌های عضلانی، جریان‌های الکتریکی کوچک از میان مغز عبور می‌کنند و تشنج کوچک عمدی ایجاد می‌کنند. به نظر می‌رسد ECT در بیوشیمی مغز تغییر ایجاد کرده و می‌تواند باعث کاهش افسردگی و سایکوز، مخصوصا هنگامی که سایر درمان‌ها ناموفق هستند شود.

درمان سایکوز پس از زایمان به علت جدایی بین مادر و کودک و مصرف داروهایی که برای نوزاد می‌توانند مضر باشند، ممکن است مانع از شیردهی به نوزاد شود، بنابراین بیمار برای روبرویی با این چالش به کمک درمانگر نیاز دارد.

۷. درمان خانگی افسردگی بعد از زایمان

با استفاده از برخی توصیه‌ها در زندگی روزمره که براساس برنامه درمانی بیمار چیده شده باشند می‌توان سرعت بهبودی را افزایش داد. جدول زیر را برای راهنمایی شما آماده کرده‌ایم:

عوارض افسردگی بعد زایمان چیست؟

افسردگی پس از زایمان اگر درمان نشود می‌تواند در پیوند مادر و فرزند اختلال ایجاد کرده و باعث مشکلات خانوادگی شود. در جدول زیر این مشکلات را به سادگی برای شما توضیح داده‌ایم:

جلوگیری از افسردگی بعد از زایمان ممکن است؟

برای پیشگیری از ابتلا به افسردگی پس از زایمان، اقداماتی را می‌توان انجام داد:

اگر سابقه افسردگی یا افسردگی بعد از زایمان دارید و قصد بارداری مجدد دارید، یا پیش از بارداری و یا به سرعت پس از اینکه متوجه بارداری خود شدید، به دکتر زنان و زایمان خود اطلاع دهید.

پزشک شما را از نزدیک برای بررسی علائم و نشانه‌های افسردگی تحت نظر می‌گیرد. او ممکن است از شما بخواهد پرسشنامه غربالگری افسردگی را حین بارداری یا پس از زایمان پرکنید. گاهی افسردگی خفیف می‌تواند توسط گروه‌های حمایت کننده، مشاوره یا روانشناس مدیریت شود. در سایر موارد ممکن است داروهای ضدافسردگی، حتی طی بارداری، توصیه شوند.

پزشک ممکن است چکاپ زودهنگام پس از زایمان را برای علائم و نشانه‌های افسردگی بعد از زایمان توصیه کند. اگر سابقه افسردگی بعد از زایمان دارید، ممکن است روانپزشک درمان ضدافسردگی یا روان درمانی را بلافاصله پس از زایمان توصیه کند.

ممکن است روانپزشک یا دکتر زنان برای درمان افسردگی بعد از زایمان شما داروهای ضدافسردگی تجویز کند. اما شما اطمینان حاصل کنید که پزشک شما می داند که شما در حال شیردهی هستید. برای بسیاری از این داروها، هیچ مدرکی وجود ندارد که سبب بروز مشکلات برای نوزادان شیرخوار باشد، بنابراین تغذیه با شیر مادر معمولا امکان پذیر است.

هر چند در نهایت که تصمیم‌گیری برای هر زنی شخصی است. برخی از داروهای ضد افسردگی برای سالهای زیادی است که در شیردهی استفاده می‌شوند. اطلاعات در مورد داروهای جدیدتر کمتر وجود دارد. دکتر شما می‌تواند شما را مشاوره کند و اطلاعات جدید و به روز را به شما ارائه کند.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

افسردگی بعد از زایمان شایع‌تر از چیزی است که تصور می‌شود. ممکن است هر مادری این احساس را تجربه کند. اما مهم است بدانید که شما در ایجاد این شرایط مقصر نیستید و تنها باید به دنبال کمک گرفتن از یک روانشناس یا روانپزشک باشید تا مدت زمان افسردگی بعد از زایمان را کوتاه‌تر و آسیب‌های ناشی از آن را کمتر کنید. در نتیجه با آگاهی از علائم افسردگی پس از زایمان و راه‌های برخورد یا این شرایط به بهترین نحو ممکن این شرایط را مدیریت کنید.

تسریر مراقب سلامتی شماست!